Wat is het oudste spel van Drenthe?

Al varend over de Nederlandse wateren kwam schipper Marieke langs plaatsen waar oude spellen gespeeld werden, en terstond vroeg ze zich af: Wat is nu eigenlijk het oudste spel van Drenthe? Zoek het uit! had wel zin in een spelletje en ging de uitdaging aan!

Dat spelletjes al heel lang bestaan, staat buiten kijf. Denk maar aan de oude beelden van oud-Hollandse spellen zoals spijkerpoepen, ringgooien of koekhappen, meestal tijdens Koninginnedag. Maar hoe is dat spelen eigenlijk begonnen?

Spelen wordt gedaan door kinderen zodat ze op een veilige manier kunnen leren hoe het werkt in de 'echte' wereld. Wat dat betreft zijn we net als alle andere diersoorten, kijk maar eens naar wolvenwelpjes die achter elkaar aan jagen, en zo leren hoe ze later zelf voor hun voedsel kunnen zorgen.

Hoe oud spelletjes als verstoppertje en tikkertje zijn is dan ook niet te zeggen. Vermoedelijk werden dit soort spelletjes gespeeld in de een of andere vorm, vanaf het moment dat er mensen en kinderen zijn.

Ook over spellen als knikkeren, steltlopen, hoepelen, spijkerpoepen, koekhappen en ringgooien valt niet veel te zeggen over hoe oud ze zijn.

Neem knikkeren bijvoorbeeld. Tot op vandaag is de precieze oorsprong van knikkers onbekend. Er werden kleiknikkers van wel 5.000 jaar oud gevonden in Egyptische graven en mensen in het Oude Griekenland speelden al het spelletje Troppa, waarbij het doel was om zoveel mogelijk kleine ronde voorwerpen in een gat te gooien. Maar wie weet werd er daarvoor al geknikkerd met besjes of nootjes of andere dingen die de tand des tijds niet hebben doorstaan.

Net als nu zullen de kinderen in de prehistorie hebben gespeeld. Maar tegelijkertijd moesten kinderen al op jonge leeftijd helpen met klusjes. Meehelpen op het land, meehelpen in de keuken, noem maar op. Leren deden de kinderen door klusjes te doen, maar ook door te kijken naar hoe andere kinderen of papa, mama, tante, oom, opa of oma het deden en dit na te doen. Net als tegenwoordig: denk aan het verzorgen van een pop, het maken een taartje van zand of het spelen van kok.

Volgens het Hunebedcentrum in Borger werd er in de prehistorie zeker gespeeld. "Wat jammer is, is dat er maar weinig gevonden is. In de prehistorie zullen prachtige verhalen zijn verteld bij het kampvuur. Kinderen leerden dus verhalen vertellen door te luisteren en dit ook weer door te vertellen. Spelletjes als rennen, tikkertje en verstoppertje zijn natuurlijk gespeeld, maar zijn niet archeologisch te vinden. Veel speelgoed zal zijn gemaakt van materiaal wat gemakkelijk vergaat: denk aan stokken en poppen. Miniaturen van mensen of dieren, rammelaars, kleine potjes zijn gevonden, maar het kan ook zijn dat deze voorwerpen gebruikt werden bij rituelen."

Van veel spellen blijft niks bewaard, maar er zijn wel bewijzen van bordspellen en dobbelspellen. Een van de oudste bordspellen is het Egyptische Senet, de oudste vondst is zo'n 5.100 jaar oud. Ook uit Egypte Mehen, zo'n 5.000 jaar oud. Uit China is het bordspel go bekend. Er zijn aanwijzingen dat het spel al zo'n 4.000 tot 5.000 jaar gespeeld wordt. Tot op de dag van vandaag wordt het gespeeld.

In Europa zijn de eerste spellen bekend vanaf de Romeinse tijd, weet het Hunebedcentrum. Het molenspel is al bekend vanuit de bronstijd in Ierland. In Egypte was het spel ook al bekend, het lijkt erop dat de Grieken of Feniciërs het naar het noorden van Europa hebben gebracht en de Romeinen waarschijnlijk naar Nederland. Ook de Vikingen kenden het. Dit lijkt het eerste bordspel in Nederland. Wil je dit spel zelf spelen? Kijk dan op de website van het hunebedmuseum hoe je dit doet.

Al met al weten we nu dus wel wat het oudste bordspel was in Nederland, maar helaas blijft het onbekend wat het oudste spel in Drenthe was. Al kunnen we wel concluderen dat er vanaf het moment dat er mensen rondwandelden in Drenthe, er door de kinderen ook vast en zeker spelletjes zijn gespeeld!

Heb jij ook een vraag? Aarzel niet om die in te sturen!