Toyisten leiden nomadenbestaan: alweer spullen pakken in Zuidlaren en verhuizen

Voor de toyisten betekent dat trouwens niet dat ze zomaar op straat staan. Er is een alternatieve ruimte aangeboden om te huren, die ligt als het ware om de hoek. "We kunnen er praktisch naartoe lopen met onze spullen. Maar sommige kunstwerken zijn zo zwaar, daar hebben we toch echt busjes voor nodig", zegt toyist Dejo.

De tijd dringt voor de Toyisten, want ze moeten het gebouw uiterlijk vrijdag leeg opleveren. En er moet nog heel wat verhuisd worden, naar hun nieuwe locatie zo'n 200 meter verderop. "Maar er komen gelukkig nog wat extra handjes bij. Alles wat we hier in het paviljoen konden laten zien, dat zal toch in opslag moeten. Want de nieuwe ruimte is stukken kleiner. Dit paviljoen is de mooiste plek uit onze geschiedenis."

De aangetekende brief van Lentis, dat ze per 10 mei het pand uitmoeten, viel de kunstbeweging wel wat 'rauw op het dak'. "We kwamen koud terug uit Beijing, waar we een tijdje voor ons werk waren. Toen vonden we die brief, al was er al wel een aankondiging per mail gestuurd dat deze brief eraan kwam. Dus best een lullige thuiskomst. Want sindsdien staat alles in het teken van verhuizen, van 's morgens vroeg tot 's avonds laat druk", aldus Dejo.

Toch is Dejo al lang blij dat ze meteen een nieuwe studio met expositieruimte aangeboden kregen op het Dennenoord-terrein. "Locaties voor kunstenaars liggen tegenwoordig niet voor het oprapen. We hebben gelukkig weer een dak boven ons hoofd, en zitten nog altijd op een mooi terrein. Maar het blijft tijdelijk, met een opzegtermijn van een maand kan het zomaar weer voorbij zijn."

Toch verkiezen de Toyisten het onzekere nomadenbestaan boven een vaste uitvalsbasis in de vorm van een eigen pand. "Ik investeer liever niet in stenen maar in kunst", zegt Dejo. "We willen ons niet gebonden voelen. Elke keer weer verhuizen is misschien wat vervelend, maar nieuwe plekken bieden ook weer nieuwe mogelijkheden, en je ontmoet nieuwe mensen."

Ruim dertig jaar geleden werd de kunstbeweging door Dejo in Emmen opgericht. Daar raakten ze hun onderkomen kwijt, waarna ze naar Groningen vertrokken. In 2017 keerden ze terug naar Drenthe, waar ze neerstreken bij vliegveld Eelde in panden van de voormalige Rijksluchtvaartschool. Daar moesten ze in 2020 weer weg, en betrokken ze het historische paviljoen op Dennenoord in Zuidlaren.

"Als je zo terugkijkt, dan lijken we wel zigeuners, hoe we elke keer weer ons boeltje moeten pakken, en rondtrekken van pand naar pand", vertelt Dejo. "En natuurlijk kost dat veel tijd en energie. Zo hebben we het paviljoen hier helemaal schoongeboend en opgeknapt. Daar is heel wat tijd in gaan zitten." Maar verhuizen naar andere locaties heeft volgens hem ook zo z'n voordelen. "Op een nieuwe plek ontmoet je andere mensen, en trek je weer nieuw publiek. En dat rondtrekken, dat past ook bij ons. We zijn een internationale kunstbeweging, en maken kunst over de hele wereld. Dus dat reizen zit in ons bloed."

Zo vertrekt Dejo met zijn Chinese vriendin Clamaoing, die ook tot de toyistengroep behoort, over een jaar naar Beijing, waar ze voor enkele maanden in het speciale kunstdistrict 798 aan de slag gaan met schilderijen. "Dat is echt het Walhalla voor kunstenaars. Daar zitten honderden kunstenaars bij elkaar op een voormalig fabriekscomplex, dat is omgebouwd is tot een enorm cultureel district. Er zitten 150 galeries, musea en restaurants. Per dag lopen daar duizenden mensen langs. Zoveel mensen trekken we hier in Zuidlaren nog niet eens in een heel jaar."

Eind mei hopen ze de nieuwe stek op Dennenoord klaar te hebben, en hun Toyisme Studio weer officieel te kunnen openen voor publiek. "Het is nu vooral aanpoten om alle spullen op tijd over te brengen. Hoe we alles inrichten, dat is van latere zorg."